Tregim nga Grigor Jovani

Kishim mbetur ne të shoqërisë së ngushtë, pas mbylljes së atij promovimi libri në “Yanos”, librarinë e famshme në qendër të qytetit dhe po pinim nga një birrë në lokalin e katit të dytë, të cilin pronarët qëllimshëm duhej t’ia kishin shtuar këtij institucioni kulturor: duhej të rridhte edhe paraja, që të mbarëshkonte libri. Risi të kohës sonë, por ne as që merrnim mundimin t’i diskutonim, i kishim pranuar qyshkur. Pasi edhe vetë, si shkrimtarë, ishim pjesë të këtij ingranazhi, i cili që të lëvizte donte atë vaj lubrifikues… Nuk di ç’u thoja kolegëve atë çast, mbase ndonjë kritikë të vonuar për librin e promovuar, kur pashë papritmas profilin e saj të veçantë. Flokë kaçurrela derdhur mbi supet e hajthme, dy-tre rebelime prej tyre i arrinin gjer tek sytë, të cilat sapo kishin eksploruar gjithë atë sallë të mbushur me njerëz fjalëshumë, që i ngjante një koshereje bletësh. Kishin pikasur atë që kërkonin, mua sigurisht, dhe tani ishin përqëndruar sërisht brenda shoqërisë së syve të tjerë që e shoqëronin. Kishte atë erën e saj të zakonshme të sigurisë, sikur ishte e përditshme në atë ambjent, por unë ishte hera e parë që e shikoja në atë librari. Në atë çast duhej t’i kisha shtuar kritikës sime të vonuar ndonjë nga ato batutat e mia të zakonshme humori, ngaqë të gjithë u shkrinë gazit. Por unë s’e kisha mendjen tek parafabrikatet e shakave që lëshoja atje. Ngrita sytë drejt vendit që e kisha pikasur disa çaste më parë dhe e pashë përsëri. Zemra më rrahu fort, nuk më kishin bërë sytë. Kisha parë pikërisht atë, por si mund të ndodhte ndryshe! Ka atë aftësinë e çuditshme të të tërheqë vëmendjen përpara se ta shikosh. E mendon, ngre sytë dhe ajo ekziston aty. Me sytë drejtuar diku jashtë teje, natyrisht, por ti je i sigurt se ajo të ka eksploruar e para, ka mbaruar punë përkohësisht me ty dhe pret t’iu kryqëzohen shikimet. Për të pranuar të dy ekzistencën reciproke në të njëjtin ambient. Instinktivisht u fsheha pas të tjerëve. Reagimi i parë. Po ku të fshihesha më tej, ku të zhdukesha! Të mundohesha të depërtoja atë grumbull të shtrënguar njerëzish, duke synuar të arrija tek dalja e pasme e lokalit që të nxirrnin në bulevardin e pasmë nëpërmjet ca shkallëve metalike, patjetër do të shkaktoja dallgë shpërqendrimi, të cilat do të arrinin gjer tek ajo. Do të ngrinte sytë e saj të mëdhenj. O Zot, nuk kisha parë sy të tjerë kaq depërtues! – dhe do të më pyeste e habitur: “Ku shkon? Kujton se mund të shpëtosh?” E braktisa menjëherë këtë mendim. Mendova se mbase nuk më kishte parë në gjithë atë mizëri zhurmuese dhe vazhdova të fshihem pas miqve të mi. Njëkohësisht, prej andej mund të kontrolloja edhe lëvizjet e saj. Me të parë e me të bërë. Vazhdonte të më rrihnin si çekan në tru këto pyetje: Pse erdhi këtu? Çdo? Për mua erdhi?

– Ku humbe kështu? – më pyeti Lilua, miku im. – Ti ishe mirë, ligjëroje, ç’të gjeti dhe fshihesh pas kurrizit tim. Shikon ndonjë? Ore, për flirt kemi ardhur këtu? Sikur ta dinte. Por ishte një flirt që e kisha kaluar një herë. Tani më ishte kthyer në një hajdut të qetësisë sime. Doja ta lëshoja, nuk më lëshonte ai. Më ndiqte kudo pas, si hije. Ja, si tani… Vendosa të mos i thosha gjë. Kush dreqin ngatërrohej në atë bisedë. Por pas pesë minutash, me nervat e mia të çakorduara, i thashë: – E shikon atë grua atje?

– Kë, more?

– Atë atje në cep, tek ajo shoqëri femrash. Që shikon nga ana jonë…

– Nuk shikoj asnjë, që të na e varë. Të gjitha të shkruara na kanë. Me atë surrat që ke ti… Tallet me mua, sigurisht. Ajo bën “bam” që shikon nga ne. Vetëm një qorr nuk do ta shikonte. Tani është mënjanuar disi nga shoqëria, ka mbështetur shpinën në mur dhe shikon ngulmueshëm drejt meje. Sikur nuk ekzistojnë të tjerët për të në sallë, veç unë. Një çast ngriti mëngën e palltos dhe pa orën. Pastaj nga unë. Si të më thoshte: “Do vonohesh dhe shumë? Ty të pres…” Tërheq nga mënga Lilon: – Ore budalla, as tani nuk e shikon? Atë gruan atje, pranë banakut, që është shkëputur ca nga të tjerat dhe është mbështetur në mur…

– Heeej, me gjithë mend e ke?! – habitet ai. – Fantazma shikon?! Asnjë grua nuk është atje.

Filloj të shqetësohem. Djersë të ftohta më rrëshqasin në shpinë. Dhe është dimër. Ç’më ndodh, shikoj jerm? Si është e mundur ta shikoj unë, por jo Lirka. Këmbëngul edhe një herë. Kushedi, mbase ai ka hedhur ndonjë gotë më tepër.

– Aman, shikoje prapë. Atë atje, në cep… Me atë profilin e bukur.

Është Lilua, miku im i ngushtë, që shqetësohet tani. Më tërheq nga krahu dhe më ul në një karrige bosh. Pastaj më pyet butë:

– Mos ke pirë ndonjë gjë… të fortë?

– Ç’thua, more! Më lë rehat me “të fortat” e tua. Ç’më kujtove mua, tani më njohe?

– Atëherë? Ç’dreqin ke?!

Tani e shikoja qartë përsëri. Atje tej, me vështrimin drejt nesh. Vetëm se tani sytë i kishte dinakë, tallës, shpotitës. Si të më thoshte: “Hë, e braktise dëshirën për arratisje? Tani kërkon ndihmë rreth e qark? Por ti e di, nuk shpëton lehtë prej meje. Apo e ke harruar?” Ajo, ajo ishte. Nuk mund të gabohesha unë, në lidhje me të. Më kishte stamposur jetën, me vulën që shkruante: “Nga unë nuk shpëton dot!” Kishte edhe atë aftësinë tjetër të fshihej, të shkrihej mes turmës. Prandaj nuk e kishte parë Lilua. Mendja i punonte me njëqind kthime në minutë. Gjithmonë një hap para të tjerëve. Ishte një art edhe ky. E përvetësonte shkëlqyeshëm. Fundosur atje në karrige u zhyta në mendime. Lilua më kishte harruar ndërkohë. Po i shpjegonte kolegut tonë subjektin e një novele që po shkruante kohët e fundit. Tjetri e ndiqte i mrekulluar. Kishte një aftësi të habitshme Lilua të të bënte për vete, kur tregonte. Më shumë se sa kur shkruante. E kundërta ime. E shoqja e tij më thoshte sa herë: – Të shkruash ti dhe t’i rrëfejë ato që shkruan Lilua, do të ishte ideale. Ti nuk di të tregosh. Mbytesh në një pikë ujë. Çon dëm edhe talentin tënd. Kujtoja këto por mendjen e kisha tek ajo, atje në cep. Nuk shkëputej prej andej. Ç’më kishte bërë, magji! Bëra përpjekje të jashtëzakonshme mos të shikoja më nga ajo anë. Ia arrita për një çerek ore. Pastaj, bram! Sy më sy! Po, po, për mua kishte ardhur, qe e qartë. Kujtoja prej kohësh se i kishim shlyer llogaritë me njeri-tjetrin, por kisha gabuar. Kisha llogaritur pa hanxhinë. Ajo me planin e saj. Gjithë ajo lojë symbyllazi ishte e paramenduar. Të më përgatiste. Ishte nxemje për ato që do të rridhnin më vonë. Më zuri një frikë e beftë. Çdo të ndodhte më vonë? Ngriva atje në karrige. Pastaj u shkunda. Ç’dreqin bëja kështu, pse fshihesha, duhej t’i dilja vetes për zot. Nëse vazhdoja ta quaja veten burrë. Nuk duhej t’i ngatërroja të tjerët. Vetë do ta zgjidhja. U ngrita vetëtimthi.

– Hej, ku shkon? – u kujtua për mua Lilua.

– Këtu afër, – i thashë. – duhet të shlyej një llogari të vjetër. I shkova drejtpërsëdrejti. I vendosur për gjithçka. Le të merrte fund një herë e mirë ky makth që më shoqëronte prej sa kohësh. O tani, o kurrë! I afrohem. Kemi lidhur shikimet. Arrij një frymë larg. “Shkojmë!” më thotë. “Ku?” Nuk përgjigjet. E di që do ta ndjek. Arrin tek dalja nga pas, andej nga doja të arratisesha unë pak më parë. I kishte marrë të gjitha masat, plani ishte menduar qysh më parë. Jashtë bën ftohtë. Ajo ngre jakën e palltos. Unë nuk ndjej ftohtë, kam agoni. E ndjek nga pas. Më udhëheq në rrugicat e ngushta të qendrës së qytetit. Dalim tek sheshi me kalldrëm i një kishe përballë një teatri të njohur. Ndalon përpara një argjendarie. Më kujtohet, kemi qenë këtu. Kur thamë të përparonim pakthyeshëm lidhjen tonë. Të fejoheshim. Duke shkallmuar gjithçka tjetër kishim ndërtuar në jetët tona gjer atëherë. Ishim të dy të martuar. “Më prit pak!” më thotë dhe hyn brenda. Atë orë po pastronin teatrin përballë. Pastrueset kishin dalë tek shkallët dhe derdhnin kovat me ujë mbi kalldrëmin e sheshit. Njëra më zuri mua, më lagu fundet e pantallonave. Nuk arrita t’u ankohesha, sepse doli ajo nga porta e argjendarisë. Me një pako të vogël në dorë. Lidhur me një kordon të mëndafshtë.

“Merre!” tha duke ma zgjatur.

“Ç’është?”

“Unaza. Gjithë ajo dashuri nuk mund të mbarojë pa një unazë. E kisha merak. Gjynah nga zoti! E prisja prej teje, por s’ka gjë…”

“Po unë e kam një!” – i thashë dhe i tregova pëllëmbën e majtë, nga ana e pasme.

“Kjo nuk do të duket, do ta dimë vetëm unë edhe ti. Është sekreti ynë. Kaq. Le të vazhdojmë jetët tona… Fat të mbarë!”

U largua. Siç qe larguar dikur, para shumë kohësh, kur unë i kisha thënë më në fund vendimin tim, përpara kësaj argjendarie: – Nuk jam për këto unë. Më fal që të zhgënjej, por kemi gabuar! Atëherë nuk e kishte pranuar, por koha ndryshon çdo gjë.

(Athinë, mars 2022)