Nga Saimir KADIU

Tomor Cerova, profesori im i “Ekonomisë së Industrisë” në Fakultetin Ekonomik në vitet ’80, u largua nga kjo jetë 37 vjet më parë në një ditë dhjetori të vitit 1986.
Në këtë përvjetor të vdekjes së tij, dua të ripostoj një rrëfim të sinqertë dhe shumë domethënës të Prof. Tomor Cerovës gjatë një leksioni në vitin akademik 1985 – 1986.
Prof. Cerova ishte i biri i Riza Cerovës (vrarë pas kryengritjes së oficerëve në vitin 1935, e njohur si Kryengritja e Fierit).
Riza Cerova ishte komunist dhe anëtar aktiv i Kominternit.
Prof. Tomori kishte studjuar 8 vite në Moskë për ekonomi nafte. Ishte anëtar i PPSH-së dhe disa kohë kishte qenë Sekretari i Pare i Rajonit 4 të PPSH-së për Tiranën.
Ishte një profesor praktik, trim dhe kishte kuptuar me kohë që sistemi nuk funksiononte siç predikohej dhe burokracia komuniste po e mbyste në çdo pore shoqërinë shqiptare.
Shpesh leksionet i lidhte me case-study reale që ai kishte kaluar gjatë eksperiencës së tij të gjatë profesionale dhe jetësore. Me pak fjalë, ishte nje profesor simpatik…
Për të treguar burokracinë e viteve ’80, njëherë na rrefeu një histori personale:
“Ishte mbrëmje… Po shikoja lajmet në TV kur bie zilja e telefonit:
“Jam Sulo Gradeci”- më thotë zëri nga ana tjetër e telefonit…
Kujtova se dikush po tallej me mua dhe iu pergjigja:
“Kohë dhe emër për shaka ke gjetur”
Sulua ishte skraparlli si unë, njiheshim por nuk kishim ndonjë miqësi të ngushtë.
Ai e kuptoi habinë time dhe vijoi:
“Mos u shqetëso! Do të të vijë makina për 5 minuta. Ju kërkon shoku Ramiz.”
Pas 5 minutash erdhi vërtetë makina dhe për disa minuta ishim tek Vila e Ramiz Alisë në Bllok.
Pasi më përshendeti miqësisht me shpjegoi për çfarë më kishte thirrur. E shoqja e Presidentit Alia kishte vdekur disa kohë më parë dhe ai po bënte një album me fotografitë e saj… Më pyeti për disa foto në Moskë ku, përveç meje dhe znj. Semiramis, ishin edhe disa shokë të tjerë. Qëllimi i pyetjes ishte nëse këta shokë vazhdonin të ishin korrektë me vijën e Partisë…
I dhashë informacionin për të cilin më falenderoi.
Më pas më pyeti miqesisht për ndonjë nevojë personale, apo familjare…
Çfarë t’i kërkoja Presidentit?

Po e hedh një gurë njëherë mendova…:

“Shoku Ramiz, nëna ime Ruzoja, i kaloi të tetëdhjetat, por nuk del dot nga shtëpia. Banojmë në katin e tretë në një pallat përballë Institutit të Kulturës Fizike.
A eshte e mundur ndonjë kat i parë, në ndërtesat dykatëshe afër qendrës që kanë edhe pak oborr?”
“Patjetër” – më tha ai. “Do të flas me shokët Pirro dhe Llambi”.
Sinqerisht u gezova…
Pas tre javësh vajta në Komitetin Ekzekutiv të Tiranës, ku kisha disa miq dhe i tregova premtimin e numrit 1 të shtetit.
Ata buzeqeshen… Nuk kuptova gjë.
Vajta disa herë të tjera në Komitet, asnjë nuk takoja dot dhe përfundimisht iu gezova apartamentit që kisha.

Paralelisht me këtë histori ju rrefej një tjetër histori:

“Babanë tim, Riza Cerovën, e vranë forcat e Zogut, më 22 gusht 1935, pas shtypjes së Kryengritjes së Fierit.
Isha vetem 5 vjeç… Dhe mbeta jetim me nënën time…
Një vit më pas duhet të shkoja në shkollë…
Disa miq të babait u interesuan për mua dhe vajtën e takuan ministrin e Arsimit, z. Mirash Ivanaj…, për të ndihmuar jetimin Tomor Riza Cerova…
Ai menjëhere dha urdhërin që të regjistrohesha në një shkollë me konvikt në Elbasan…
Por miqtë e babait i bënë edhe një kërkesë tjetër ministrit. Është i vogël dhe javët e para do e shoqërojë nëna e tij… Por nuk kanë kokërr leku.
I menjëhershëm ishte reagimi i ministrit human. Dha urdhër për paradhënie, si dhe nxorri nga xhepi disa monedha për një dhuratë për mua.
Në mbrëmje arritëm në Elbasan, drejt në konvikt bashkë me nënën time… Të nesërmen fillova shkollën…

Une isha i biri i Riza Cerovës. Ata ishin njerëzit e Ahmet Zogut.
Ata më kishin vrarë babanë…” “