Tregojnë se dikur, diku në një cep të Ilirisë së Poshtme, pas vdekjes së të atit, rasti e kishte sjellë të mbretëronte një vashë e re me një pamje disi melankolike. Një ditë, bashkë me shpurën e vet, mbretëresha e re kishte dalë për gjah. E veshur me kostumin e gjuetisë dhe me harkun e torbën e shigjetave hedhur krahë qafë, e mrekulluar nga meloditë e cicërimave të laureshave magjike, për pak çaste e lëshoi veten të kalëronte e shkujdesur në një kodrinë të pyllëzuar me gjithfarëlloj pemësh e shkurresh. Gjysmë e dehur nga aroma e natyrës së virgjër u përmallua për kohën me vetminë e pacenueshme që kishte pasur dikur. Gjithashtu, instinktivisht ndjeu se, pak vetmi aty në mes gjelbërimit të thellë, mbase do t’i shërbente për të zgjidhur vetmevete ca mëdyshje rreth një sinqeriteti të cunguar që vërente tek njerëzit të cilët e rrethonin në oborrin e saj mbretëror… Pra, meqenëse ia kishte lënë të plotë lirinë kalit që të zgjidhte shtigjet, për një çast, u shkëput dhe humbi lidhjet me shoqëruesit e saj, që, të prirë nga langonjtë, ndiqnin erën e gjahut. Mirëpo, sapo iu shfaq para syve një lëndinë e vogël, vetmia e saj mori fund. E pa veten të rrethuar nga një lukuni e tërë qensh. …Dhe ishin të tillë që nuk ngjanin aspak me ato qentë e racës që përdoreshin për gjah dhe i prinin shpurës së saj. Qentë që e kishin rrethuar ngjanin më shumë me ujqër, por, kuptoheshin që nuk ishin të tillë sepse nuk ulërinin si to. Ata vetëm lehnin dhe i hakërreheshin nga poshtë shkëlqimit të praruar të saj. Nga një burrë me gunë e me kërrabë që iu shfaq aty pari dhe një gardh i thurur me thupra që vuri re pak më tutje, kuptoi se kishte rënë në një stan bagëtish. Lehjet e tërbuara të qenve ndaluan në çast dhe menjëherë u larguan dhe e çliruan mbretëreshën mbi kalë, kur burri me gunë e me kërrabë, që u kuptua se ishte bariu i stanit, u thirri në emër: Kuç! Kuç Laro! Kuç Ziko! Tutje Balo!
Atëherë, kur qentë u larguan me bisht ndër shalë, mbretëresha i zbriti kalit dhe, duke e falënderuar me plot përulësi bariun, i shprehu kureshtjen e saj duke e pyetur se si kishte arritur t’i kishte bërë aq të bindur qentë e tij?
Bariu, që nuk e njihte për fytyrë mbretëreshën e re dhe nuk e dinte se me cilën po fliste, iu përgjigj: “Pse? Ç’më pandeh zonjusha juaj? Mos më merr për mbretëreshën që s’është në gjendje të bëjë zap qentë e saj?”… Kaq tha bariu dhe gjahtarja fisnike uli kokën e u bashkua me shpurën që ndërkohë ia kishte behur aty pranë…
***
Të nesërmen, mbretëresha dërgoi njerëz që, nga stani i tij, t’ia sillnin aty në Pallatin Mbretëror bariun që njohu një ditë më parë. Vetëm kur u përballën, bariu kuptoi se gjahtarja e trishtuar dhe e bezdisur nga qentë e tij paskësh qenë vetë mbretëresha. “Mirë se erdhët!” – iu drejtua e buzëqeshur dhe plot mirësjellje mbretëresha që rrethohej nga disa burra me uniforma ushtarake e që duhet të ishin oficerët e saj. Pastaj, aty për aty shtoi: “Unë jam mbretëresha. Ju kam thirrur që, nëse dëshironi edhe ju, të qëndroni pranë meje e të më ndihmoni për t’u mbrojtur nga qentë e mi. Pranoni që të më shërbeni si këshilltar i imi?”…
“Po, por vetëm me një kusht: Të më bindeni kurdoherë për çka do t’ju këshilloj!” – iu përgjigj pasi u mendua pak bariu dhe bëri të ulej për tek karrigia që i tregoi me dorë mbretëresha. Në çastin që e lëshoi veten të ulej, njëri nga oficerët e saj, Dari, i xhelozuar nga fati i tij, për ta ofenduar e bërë qesharak këshilltarin e ri, ia hoqi karrigen… Bariu u rrëzua dhe sallonin mbretëror e mbuluan të qeshurat. Me thënë të drejtën u mërzit, por, gjithsesi, nuk e dha veten e duke u ngritur u mundua të verë buzën në gaz. Vetëm mbretëresha nuk qeshi. Ajo u prek nga veprimi i oficerit të saj dhe, aty për aty, duke ngritur dorën e djathtë sikur do të betohej, bëri që të qeshurat të ndaleshin menjëherë. Duket se do të komunikonte diçka, por sytë i vajtën në atë çast tek bariu që pasi u ngrit, duke shkundur të pasmet, i bëri shenjë të dilnin pak mënjanë për të biseduar diçka. “Për atë që bëri, oficer Darin, do ta ekzekutoj.” – i tha me zë të ulët mbretëresha bariut sapo iu afrua pranë. “Jo.” – iu përgjigj prerë ai dhe i kujtoi mbretëreshës premtimin që sapo kishte marrë prej saj për t’iu bindur në çdo rast. Dhe ashtu u bë. Dari, sipas këshillës së bariut, mbeti oficer…
***
Nuk zgjati shumë dhe për arsye që nuk u morën vesh asnjëherë, diku në një periferi të Mbretërisë së Ilirisë së Poshtme, plasi një kryengritje. “Kryengritja duhet shuar me çdo çmim dhe këtë betejë duhet ta udhëheqë një oficer trim si Dari!” – ishte këshilla që i përcolli bariu mbretëreshës dhe, kuptohet, ashtu u bë. Dari, për të ndrequr gabimin me karrigen e bariut dhe për t’u dukur sa më i zellshëm në sy të mbretëreshës u tregua gjakatar i vërtetë me popullin. Për të shtypur kryengritjen vrau e preu të fajshëm e të pafajshëm. Gjer në gjunj shkoi gjaku dhe, brenda pak ditësh, edhe ata që mbetën gjallë u nënshtruan.
Pas kësaj, bariu i dha këshillën tjetër mbretëreshës: “Kryengritja vërtet u shua, por Dari e teproi me dhunën dhe tani në popull ka mbetur urrejtja për ju Mbretëreshë e dashur. Prandaj, duhet shkuar menjëherë atje dhe njerëzit të sqarohen se Dari, si Dar që është, ka vepruar, ashtu me mizori, në kokë të tij, qëllimisht për të cenuar dashurinë tuaj për njerëzit!”. Kuptohet, si përherë edhe këtë herë, mbretëresha nuk ia bëri fjalën dy këshilltarit të saj të ri dhe ashtu u bë: Pasi e diskretitoi para njerëzve, mbretëresha, këtë radhë në kokë të vet, dha vendimin dhe e dënoi me varje në litar oficer Darin. Kur e hipën në një karrige dhe i hodhën lakun në fyt, i afrohet bariu dhe, para se ta shkelmonte atë, iu drejtua Darit me këto fjalë: “Ja, kështu hiqet karrigia”…

***


                    Ilir MBORJA

Qershor, 2018