LUMENJTË

Grigor JOVANI

Udhëtonim nga Tepelena për në Gjirokastër, me urbanin e linjës. Unë dhe e fejuara ime. Shkonim tek fshati i saj, nuk më kujtohet ç’sebep kishin. Tek Ura e Kardhiqit, pa hyrë në Gjirokastër, autobuzi mori pasagjerë të rinj. Unë nuk e kisha mendjen tek ata. Si ta kisha, kur isha ulur pranë dashurisë sime! Nuk do shikoja shkurret, kur kisha pranë pyllin, me gjelbërimin dhe tingujt e një fillim pranvere. E bezdisja gjithë rrugës. E ledhatoja fshehtazi tek ijet, e pickoja, afroja kokën tek flokët e saj, t’u merrja erë.
Ajo bënte sikur shqetësohej:
– Rri urtë!
Papritur, ndjeva një dorë në sup. Ktheva kokën. Ç’të shikoja! Ajo, dashuria e madhe e viteve studentore! Afërdita! Ndjeva një kërcitje përbrenda. Po, po, ishte ajo, e tëra! Flegmatikja ime e fakultetit! Këtë herë me buzëgazin e saj, që ia veshte rrallë fytyrës ezmere. Kisha kohë që nuk dija ç’bëhej me të. Jeta na kishte ndarë si planete dhe jetonim në galaktika të tjera. Larg syve, larg zemrës. Por jo nga mendja. Hera-herës e kujtoja. Dhe më mblidhej një lëmsh në grykë. Mbase malli. Zakonisht e mbaja mend me një fytyrë pa buzëqeshje. Ngaqë të shumtën e kohës zihej me veten. Ia ndriçonte ama, kur i çfaqej. Në raste krejt të veçanta. Si ky i tanishmi, takimi ynë i beftë i pas kaq viteve.
– Dreq! Avash, e përpive, vajzën e botës!
– Dita! Ç’do këtu?!
– Unë apo ti? Je në zonën time, jam mësuese tek një fshat këtu pranë. Shkoj në shtëpi, tek prindërit.
– Ah, si “Mësueset e fshatit”, domethënë! Sa romantike!
– Lëri poeziçkat! Kalo në prozë. Pa më prezanto pak me këtë çupë të bukur. Që e mundon kaq kohë, të shkretën, me sy dhe me duar… Mbase ka nevojë për ndihmë!
Mori atë pamjen e saj të zakonshme të panterës së zezë, gati të të ngulte thonjtë, për të të shyqyer. Po t’ia bëje borxh. Tani ofrohej vullnetarisht të merrte hakun edhe të dashurisë sime të re, që më ishte bërë e Jetës. E gatshme, nëse tjetra ia kërkonte, të hidhej në sulm.
E mblodha veten. Iu binda në çast, si gjithmonë. Ca zakone të vjetra nuk harrohen.
– Shpirt, – përmenda të fejuarën time, – kjo është mikja ime e ngushtë e fakultetit. Afërdita. Të kam folur për të…
– Ah, i paske folur për mua! Të gjitha, mo, pa censurë? Po pse nuk më flet edhe mua për të… Oh, po, tani e kuptova. Unë, budallaçka, e quajta “vajza e botës”! Kjo qenka “shpirti yt”, domethënë…
– Është e fejuara ime. Nga Tepelena.
– Që banon në Tepelenë, don të thuash. Por që është greke, patjetër, si ti. Avash, që do të të linte ty mamaja të merrje një labe… a një maloke, ku di unë!
– E, mirë, e gjete. Nga Gjirokastra është. Nga fshatrat tona. “Grekofone”, siç do e quaje ti.
– Kështu më thuaj, de. Ç’do të ishte tjetër! – tha ajo dhe unë ndjeva, poshtë tonit shakatar, një merak të vjetër: ishte djegur nga përzgjedhjet e mia me “detyrim dhe përcaktim” familjar , si në lojën “damë”.
E imja ndiqte bisedën me sytë hapur. Kishte mbetur. I kisha folur vërtet për ish bashkëstudenten time, që tani kishim përballë. Si një flirt i zakonshëm, kalimtar, kaq. Por ngjante shumë e habitur. Si më fliste tjetra kështu?! Biles, në praninë e saj. Dukej, duhej të kishim patur diçka më shumë…
Pastaj u ngrit në këmbë. Të përshëndeste të ardhurën. Ngaqë tjetra i kishte zgjatur dorën. Isha të dyja përballë. Dy lumenj dhe një mal në mes, unë. Lumenjtë gurgullonin, mali heshtëte.
– Gëzohem, që të njoh, “mikja e ngushtë e viteve studentore”! Vërtet, më të mirat më ka thënë për ty, – tha e imja.
– Këto të ka thënë? Po tjetër?
– Çfarë tjetër?!
Unë u tremba. Ç’kishte ndërmend të bënte e çmendura? Nga ajo mund të prisje çdo gjë. Ishte e paparashikuar. Si lumenjtë në dimër.
I vuri vetë gjërat në vend. Tani ishte bërë “e urtë gjer në dhimbje”, siç thoshte poeti për “Mësueset e fshatit”. Vërtet, lumë i mistershëm, kapriçoz, por ishte verë tani. Në verë lumenjtë qetësohen. Shumë zor të ndryshojnë natyrë. Të dalin nga shtrati paritmas. Të përmbysin gjëra…
– Ah, më fal, ke të drejtë, nuk të thashë “ç’gjë tjetër!” mund të të thoshte për mua, – sqaroi ish mikja ime.- Ja, dëgjoje tani! I kam thënë edhe këtë dikur burrit tënd, atëhere kur ishte miku im: “Duhet të marrësh një grua të bukur! Shumë të bukur, ama! Përndryshe, nuk ka dreq, të të mbledhë ty! Këtej dhe andej do ta kesh kokën, si flugeri në erë. Të marrësh më të bukurën dhe të qetësohesh. Të mbledhësh mendjen…”. Ta ka thënë këtë, “shpirt i bukur”?
Nuk ia kisha thënë. E konsideroja nga gjërat e rrezikshme. Mund të lind’te nevoja për sqarime të tjera. Dhe nuk do ta doja. Ç’t’i thoja? Ajo bisedë e dikurshme kishte ndodhur një herë e një kohë. Kur kishim një histori bashkë. Kishte mbaruar tani. Për t’u arshivuar diku në skutat e subkoshiencës sime të fjetur. Në raftet e kujtesës.
– Më paska dëgjuar! – tha më në fund mikja e hershme dhe psherëtiu teatralisht, për të treguar se ishte lehtësuar. – Siç shoh, im vëlla paska gjetur vajzën e duhur, më të bukurën! Jam kaq e lumtur për këtë! Se dëgjo, unë vëlla e kam burrin tënd. Atë kam dhe… tre motrat prej gjaku. Por këtë haramin tënd këtu e dua më shumë. Është vëllai natyral që nuk kam. Shyqyr që e lidhe ti! Tani jam e qetë, nuk lëviz më flugeri!
U përqafuan. Ato të dyja. Dy lumenjtë e mi. I shkuari dhe i tashmi. Kisha parë përqafimin e dy lumenjve të tjerë, të Fanit me Matin, aty tek Ura e Mbretit, në të dalë të Milotit. Të dy të rrëmbyeshëm. Pastaj qetësoheshin, pas njohjes së tyre, bashkëjetonin. Gjer atje tej, në det.
Nga këta dy lumenjtë që kisha përpara, vetëm njëri më ishte bërë lum i jetës. E fejuara ime e tanishme. Gruaja ime e ardhshme. Dashuria ime e madhe. Lumi tjetër ishte shndërruar në përrua. Nuk e kisha fajin unë për këtë. Kështu është natyra, ka ligjet e saj transformuese. Tani gurgullonte kujtesën time. Sa herë e sillja nëpër mend, më freskonte shpirtin. Xhanëm, të gjithë përrenjtë e mi të mëparshëm kishin përfunduar tek lumi i madh. Ky që kisha tani në krah, për të vozitur së bashku drejt detit. Të tjerat ishin asimiluar brenda nesh. Por kishin kryer një funksion që mbeti. Më mësuan vozitjen. Përndryshe, do të më kishte përplasur dhe flakur jashtë brigjeve lumi im i madh dhe i rrëmbyeshëm. Ky i tanishmi. Mund të thyeja kokën në ndonjë shkëmb.